1974 YILINDA 20 TEMMUZA DOĞRU KIBRIS
15 Temmuz sabah 08.30 da Rum Muhafız Alayı ve EOKACI lar Makarİos yönetimini devirmek üzere ihtilal hareketine başlattılar.
İlk anlarda Makarios un öldüğü belirtilmişse de, kaçmayı başaran Makarios , Baf ta ki bir korsan radyosundan sağ olduğunu kendi sesinden mesajla bildirdi.
Daha sona radyo evini ve polis karakollarını , EOKACILAR ve Rum askerlerinin ele geçirildiği ve başarılar elde edildiği haberleri gelmeye başladı. Durum Türkiye de ve dünya da tepki ile karşılandı.
Silifke ye akın akın, askeri araçlar girmeye başladı. Tanklar, askeri birlikler sahil bandını tüm doldurdular. Yol kenarında heyecanla bekleyen insanlar, askerlere sürekli el salladılar. Bir asker heyecanlandı elindeki mızıkayı bize fırlattı. Benim de bir mızıkam oldu.
16 Temmuz . Kıbrıs taki Rumların Makarios’ a karşı yaptıkları darbenin çarpışmaları devam ediyor. Yunan Cuntasının emriyle hareket eden Yunan askerleri ve Kıbrıs ta Rum Milli Muhafız Alayı Ordusunu eğiten Yunanı subayları darbeyi yönetiyor.
EOKACI ların komutanı Niko Samson kendini cumhurbaşkanı ilan etti.
Kıbrıs radyosu Türkçe yayınlarına başladı. İSTANBUL DAN tedarik ettikleri sol içerikli müzikler çalınıyor . Yayında :
“ Hareketin Rumlar arasında olduğunu, Rumların bir iç meselesi ve Türklere iyi davranılacağı , ve toplumlararası görüşmelerin Klerides tarafından yürütüleceği “ı mesajları verilmeye başlandı.
18 TEMMUZ günü Başbakan Bülent Ecevit :
“ Türkiye nin garantör devlet olarak Kıbrıs a müdahale etmesi gerektiğini “ belirterek diğer garantör devlet olan İngiltere den gelen görüşme talebine üzerine : Londra ya gitti.
Bu olağanüstü durum karşısında , Bakanla Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu nda görüşmeler yaşandı. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk üm isteği üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi , saat 15.00 te toplandı. Gizli oturum da , Başka Ülkelere asker, gönderme yetkisi verilmesi konusunda senato ve meclisin birleşik oturumunda görüşülmesine ilke kararı verildi.
İngiltere de bulunan Ecevit, ABD dış işleri bakanı Sisco, İngiltere Dış İşleri Bakanı ve Başbakan ile diplomatik görüşmeler sürdürdü.
İngiltere diplomatik alanda Türkiye ye destekleyebileceğini ama asker veremeyeceğini belirtti.
Londra’dan dönen Ecevit, bakanlar Kurulunu topladı. Parti başkanları ile tek , tek görüştü. ABD dış işleri Bakanı Sisco Türkiye ye geldi. Gece görüşmeler devam etti. Sisco, 48 saatlik zaman istedi. Ecevit bunu reddetti.
19-20 Temmuz gecesi bütün hazırlıklar yapıldı. Meclis ve senatoda yetki kararları alındı.
ABD başkanı bu kez tehdit yağdırmaya başladı. Onu dinleyen olmadı. Emir verildi. Kıyıda ve hava üslerinde hazır olan Türk askeri, harekete geçti.
20 Temmuz sabahı saat 06.00 da Kıbrıs a Türk ordusu çıkartma yaptı. Çıkartmanın başladığını Başbakan Bülent Ecevit in konuşması ile tüm ülke ve dünya ya duyuruldu.
“ Adaya Barış, özgürlük götürüyoruz. Birlikleri’mize ateş açılmadıkça , ateş açılmayacaktır. “
Çıkarma birlikleri Girne ye çıktı. İndirme birlikleri de Lefkoşa ya indiler. Hareket başarı ile devam etti.
Öğleye doğru Gökbelen açıklarında üç uçak görüldü. Ortada olan uçaktan sis, duman çıkıyordu. O uçak Çoğa Alanında Kayrak yakınlarında düştü. Pilot Rifat Özdemir atladığı paraşütle meşe ağacına takıldı. Ekin deren köylüler onu sağ olarak ağaçtan sevinç göz yaşları içinde indirmişler. Daha sonra Gülnar Kaymakamlığı onu alarak Birliğine ulaştırmışlar.
Gökbelen den Otobüsçü Takan , meraklıları oraya taşıdı. Çoğa Alanında uçak parçaları meşe ağaçlarının arasında parçalanmış olarak dağılmıştı. Gelen görevlileri kara kutuyu hemen buldular. Onu götürdüler. Biz de o gün Çıkartmanın heyecanı burada yaşadık.
Birleşmiş Milletler toplanarak Ateş Kes kararı aldı. Yunanistan ateş keş kararına hemen uydu. Türkiye saat 17.00 den sonra uyacağını belirtti.
22 temmuz . Kıbrıs Rum lideri EOKACI Niko Samson ve Yunanistan Cuntası içinde karışıklıklar başladı. Yunanistan da ihtilal oldu. Cunta gitti. Yerine sivil hükümet kuruldu. Eski Başbakanlardan Fransa da sürgünde olan Karamanlis göreve çağrıldı. Karamanlis hükümeti kuruldu. Tüm siyasi suçlulara af çıktı. Tüm siyasetçi, sanatçılar, öğrenciler, görevliler Yunanistan a döndüler. Kıbrıs ta da Niko Samson istifa etti. Yönetimi Klerides e bıraktı.
Klerides ılımlı, demokrasi yanışı gözükse de, o da ENOSİS yanlısı birisi idi. Makarios döneminde Türklere karşı, hazırlanan komploları o planlıyordu. Yıllarca yan , yana yaşadığı komşu Türkleri , Yok etmeyi ve Kıbrıs ı Yunanistan a bağlamak için mücadele eden Faşist bir liderdi.
Bunlar ne kadar demokrasi yanlısı olurlarsa olsunlar, kendi çıkarları doğrultusunda demokrasi çarkını çalıştırırlar. Rumlar ne olsa Ada da çok diye, Rum Hegemonyası kurma hayalleri planları akıllarından çıkmaz.
Türk askeri , Girne nin tamamına egemen durumda. Lefkoşa nın Türk bölgesi ( Yeşil hat ) aşılarak Rumları tehdit ede duruma geçtiler. Lefkoşa havaalanı Türklerin elinde.
Barış hareketi devam ederken, kayıplar açıklandı. Çıkarma yapan Kocatepe Gemisi battı. 16 mürettebat kayıp. Denizcilerle birlikte şehit sayısı 100, yaralılar 150-200 arasında bildirildi. 700-800 civarında Rum- Yunan askeri esir.